Бел ёки бўйин оғриғи — бу шунчаки чарчоқ эмас. Умуртқалар орасидаги диск чураси — бу умуртқа поғонаси касаллиги бўлиб, унда диск чиқиб кетиши ёки ёрилиши натижасида асаб илдизлари сиқилади. Кўпинча бу ҳолат умуртқадаги дегератив ўзгаришлар сабабли аста-секин ривожланади.
Оғир ҳолларда касаллик умуртқа чурасини эндоскопик усулда олиб ташлаш операциясини талаб қилиши мумкин. Аммо агар сиз бел чурасининг дастлабки белгиларига ўз вақтида эътибор берсангиз ва шифокорга мурожаат қилсангиз, даволаш анча самарали бўлади ва тикланиш тез кечади.
Бел чурасининг дастлабки белгилари
Умуртқа поғонаси чурасининг илк босқичини аниқлаш осон эмас, чунки белгилари кўпинча оддий мушак чарчоғига ўхшайди. Шунинг учун бел чурасини эрта даволаш учун бу белгиларни билиш муҳим.
1. Жисмоний юкламадан сўнг бел ёки бўйин оғриғи
Дастлаб оғриқ енгил бўлади ва узоқ ўтириш ёки ноқулай ҳолатда ишлашдан кейин пайдо бўлади. Вақт ўтиши билан оғриқ кучаяди ва доимий тус олади. Бел қисми чурасида оғриқ оёққа тарқалади, бўйин қисми чурасида эса елка ва қўлга беради.
2. Умуртқа поғонасида тортилиш ва ноқулайлик ҳисси
Кўпчилик беморлар кечқурун орқа қисмида чарчоқ, қотиш ёки ички тортишишни ҳис қилишади. Бу умуртқа дискларидаги дегератив ўзгаришлар ва чура шаклланишининг дастлабки белгилари ҳисобланади.
3. Уйушиш ва ачишиш ҳисси
Қўл ёки оёқ бармоқларида сезувчанлик пасайиши, мушак тортишиши (контрактураси) ёки ачишиш ҳисси пайдо бўлса, бу асаб илдизлари сиқилаётганидан далолат беради. Бундай ҳолда умуртқа поғонасининг МРТ текшируви зарур.
4. Қўл ёки оёқларда холсизлик
Агар сизда оёқ ёки қўл ҳаракати суслашса, юриш ўзгарса ёки буюмларни ушлаб туриш қийинлашса — бу асаб илдизлари сиқилиши билан боғлиқ бўлиши мумкин.
5. Оғриқнинг оёқ ёки қўлга берилиши
Бел чурасида оғриқ кўпинча сон ва оёққа (ишиас) тарқалади, бўйин чурасида эса қўлга беради. Бу белги нейрохирургга мурожаат қилиш зарурлигини кўрсатади.
Нега нейрохирургга кечикмай мурожаат қилиш керак
Дастлабки босқичларда бел чурасини дори воситалари, физиотерапия ва умуртқани тортитиш усули билан даволаш мумкин. Аммо асаб босими кучайганда, энг самарали усул — бу умуртқа чурасини жарроҳлик йўли билан олиб ташлашдир.
Замонавий умуртқа поғонаси операциялари микроинвазив усулларда амалга оширилади — микро кириш орқали видеокамера назорати остида. Бунга эндоскопик чурани олиб ташлаш ва микродискэктомия киради.
Умуртқа чурасини даволашнинг замонавий усуллари
Бугунги кунда минимал инвазив умуртқа жарроҳлиги ёрдамида атиги 1 см кесик орқали чурани олиб ташлаш мумкин. Бел қисми чурасини олиб ташлаш эндоскопик усулда бажарилади, бу эса мушак ва тўқималарга зарарни камайтиради.
Беморлар одатда операциядан бир неча соат ўтиб юра олишади, тўлиқ соғайиш эса бир неча ҳафта ичида рўй беради.
Бундай умуртқа поғонаси операциялари хавфсиз, самарали ва асаб босимини тез бартараф этиш, ҳаракатни тиклаш ҳамда рецидивларни олдини олишга қаратилган.
Дастлабки белгиларида нима қилиш керак
Агар сизда орқа ёки оёқларда оғриқ, уйушиш ёки холсизлик бўлса — кечиктирманг, мутахассисга мурожаат қилинг.
Тажрибали нейрохирург касаллик босқичини аниқлаб, мос даволаш усулини танлайди ва керак бўлса эндоскопик ёки микро жарроҳлик чурани олиб ташлашни тавсия қилади.
Бел чурасини қаерда даволаш мумкин (Тошкент)
Агар сиз бел чурасини даволаш жойини излаётган бўлсангиз, Neurolife марказига мурожаат қилинг. Бу ерда умуртқа касалликларини даволашнинг тўлиқ жараёни — диагностика (МРТ, КТ, нейрофизиология)дан тортиб бел қисми операцияларигача амалга оширилади.
Марказ шифокорлари умуртқа нейрохирургияси соҳасида катта тажрибага эга бўлиб, бел чурасини эндоскопик олиб ташлаш операцияларини муваффақиятли амалга оширадилар.
Сиз Neurolife марказида нейрохирург қабулга ёзилиб, текширувдан ўтишингиз ва шахсий даволаш режасини олишингиз мумкин. Эрта мурожаат қилиш — соғлом ҳаётга қайтишнинг гаровидир.
Муаллиф: Умаров Рустам Дилшодович, нейрохирург.