Bel yoki bo‘yin og‘rigi — bu shunchaki charchoq emas. Umurtqalar orasidagi disk churrasi — bu umurtqa pog‘onasi kasalligi bo‘lib, unda disk chiqib ketishi yoki yorilishi natijasida asab ildizlari siqiladi. Ko‘pincha bu holat umurtqadagi degenerativ o‘zgarishlar sababli asta-sekin rivojlanadi.
Og‘ir hollarda kasallik umurtqa churrasini endoskopik usulda olib tashlash operatsiyasini talab qilishi mumkin. Ammo agar siz bel churrasining dastlabki belgilari haqida o‘z vaqtida bilsangiz va shifokorga murojaat qilsangiz, davolash ancha samarali bo‘ladi va tiklanish tez kechadi.
Bel churrasining dastlabki belgilari
Umurtqa pog‘onasi churrasining ilk bosqichini aniqlash oson emas, chunki belgilar ko‘pincha oddiy mushak charchog‘iga o‘xshaydi. Shu sababli bel churrasini erta bosqichda davolash uchun bu alomatlarni bilish muhimdir.
1. Jismoniy yuklamadan so‘ng bel yoki bo‘yin og‘rigi
Dastlab og‘riq yengil bo‘ladi va uzoq o‘tirish yoki noqulay holatda ishlashdan keyin paydo bo‘ladi. Vaqt o‘tishi bilan og‘riq kuchayadi va doimiy tus oladi. Bel qismi churrasida og‘riq oyoqqa tarqaladi, bo‘yin qismi churrasida esa yelka va qo‘lga beriladi.
2. Umurtqa pog‘onasida tortishish va noqulaylik hissi
Ko‘pchilik bemorlar kechqurun orqa qismida charchoq, qotish yoki ichki tortishishni sezishadi. Bu umurtqa disklardagi degenerativ o‘zgarishlar va churra shakllanishining dastlabki belgilaridan biridir.
3. Uyushish va achishish hissi
Qo‘l yoki oyoq barmoqlarida sezuvchanlikning pasayishi, mushak tortishishi (kontrakturasi) yoki achishish hissi paydo bo‘lsa, bu asab ildizlari siqilayotganidan darak beradi. Bunday holatda umurtqa pog‘onasining MRT tekshiruvi zarur.
4. Qo‘l yoki oyoqlarda holsizlik
Agar sizda oyoq yoki qo‘l harakati sustlashsa, yurish o‘zgarsa yoki buyumlarni ushlab turish qiyinlashsa — bu asab ildizlari siqilishidan bo‘lishi mumkin.
5. Og‘riqning oyoq yoki qo‘lga berilishi
Bel churrasida og‘riq ko‘pincha son va oyoqqa (ishias) tarqaladi, bo‘yin churrasida esa qo‘lga beriladi. Bu belgi neyroxirurgga murojaat qilish zarurligini ko‘rsatadi.
Nega neyroxirurgga kechikmay murojaat qilish kerak
Dastlabki bosqichlarda bel churrasini dori vositalari, fizioterapiya va umurtqani tortish usuli bilan davolash mumkin. Ammo asab bosimi kuchayganda, eng samarali usul — bu umurtqa churrasini jarrohlik yo‘li bilan olib tashlashdir.
Zamonaviy umurtqa pog‘onasi operatsiyalari mikroinvaziv usulda amalga oshiriladi — mikro kirish orqali videokamera nazorati ostida. Bunga endoskopik churrani olib tashlash va mikrodiskektomiya kiradi.
Umurtqa churrasini davolashning zamonaviy usullari
Bugungi kunda minimal invaziv umurtqa jarrohligi yordamida atigi 1 sm kesik orqali churrani olib tashlash mumkin. Bel qismi churrasini olib tashlash endoskopik usulda bajariladi, bu esa mushak va to‘qimalarga zararni kamaytiradi.
Bemorlar odatda operatsiyadan bir necha soat o‘tib yura olishadi, to‘liq sog‘ayish esa bir necha hafta ichida sodir bo‘ladi.
Bunday umurtqa pog‘onasi operatsiyalari xavfsiz, samarali va asab bosimini tez bartaraf etish, harakatni tiklash hamda qaytalanishning oldini olishga qaratilgan.
Dastlabki belgilarda nima qilish kerak
Agar sizda orqa yoki oyoqlarda og‘riq, uyushish yoki holsizlik bo‘lsa — kechiktirmang, mutaxassisga murojaat qiling.
Tajribali neyroxirurg kasallik bosqichini aniqlab, mos davolash usulini tanlaydi va kerak bo‘lsa endoskopik yoki mikrojarrohlik churrani olib tashlashni tavsiya qiladi.
Bel churrasini qayerda davolash mumkin (Toshkent)
Agar siz bel churrasini davolash joyini izlayotgan bo‘lsangiz, Neurolife markaziga murojaat qiling. Bu yerda umurtqa kasalliklarini davolashning to‘liq jarayoni — diagnostika (MRT, KT, neyrofiziologiya)dan tortib bel qismi operatsiyalarigacha amalga oshiriladi.
Markaz shifokorlari umurtqa neyroxirurgiyasi sohasida katta tajribaga ega bo‘lib, bel churrasini endoskopik olib tashlash operatsiyalarini muvaffaqiyatli amalga oshiradilar.
Siz Neurolife markazida neyroxirurg qabuliga yozilib, tekshiruvdan o‘tishingiz va shaxsiy davolash rejasini olishingiz mumkin. Erta murojaat qilish — sog‘lom hayotga qaytishning kafolatidir.
Muallif: Umarov Rustam Dilshodovich, neyroxirurg.